در این اپیزود از کانال روشنا تاریخچه تاسیس گروه حماس در فلسطین را با هم مرور می‌کنیم. جنبش مقاومت اسلامی که در عربی به حرکه المقاومه الاسلامیه معنی می‌شود با نام اختصاری حماس، از تشکیلات و سازمان های سیاسی نظامی فلسطین است. مقر حکومت این گروه اسلام گرا و سنی مذهب در نوار غزه و شهر غزه قرار دارد. حماس نسبت به سایر گروه های سیاسی فلسطین، به عنوان نیروی برتر شناخته می‌شود.
در سال 1967 و اشغال سرزمین های فلسطینی، گروه اخوان المسلمین، در مقاومت مردمی فلسطینیان شرکت نکرده و بیشتر ترجیح داد تا در فعالیت های فرهنگی و مذهبی فعالیت کند. تا اواسط دهه 1980 این دیدگاه وجود داشته اما با تغییر سیاست، این گروه تصمیم گرفت به همراه سایر گروه های اسلامی به این مسئله ورود پیدا کند. احمد یاسین به عنوان رهبر و نماینده اخوان المسلمین در غزه معرفی شد. وی توانست با جذبه و اعتقاد بسیار بالایی که داشت، هواداران زیادی را به سمت خود جذب کند. سرانجام پس از انتفاضه اول مردم فلسطین در برابر اسرائیل، حماس در سال 1987 توسط شیخ احمد یاسین بنا نهاده شد. شیخ احمد توانست به کمک موسسه خیریه مجمع الاسلامیه که به کمک اخوان المسلمین در مصر تاسیس شده بود، گروه حماس را تشکیل دهد.
از آنجایی که حماس حاضر به پذیرش اسرائیل نیست، به طور کلی با هرگونه توافق صلح آمیز که اسرائیل را به رسمیت بشناسد مخالف بوده و مبارزه مسلحانه را ترجیح می دهد. به همین دلیل پس از پیروزی در انتخابات سال 2006 و پذیرش قدرت از گروه فتح، هیچ توافقنامه ای مانند توافق اسلو را قبول نکرده و آن را اجرا نمی‌کند. به طور کلی حماس شامل چهار شاخه رفاه اجتماعی خیریه (دعوه) شاخه نظامی برای انجام عملیات و تدارکات تسلیحات (المجاهدین الفلسطینون) شاخه سرویس امنیتی (جهاز امن) و یک شاخه رسانه و اطلاع رسانی (الاعلام) می‌شود. ساختار سازمانی حماس، به دلیل محرمانگی بسیار بالا تقریبا نامشخص است. حماس بال های خود را جدا از یکدیگر و تقریبا مستقل مدیریت می‌کند. با توجه به شبکه گسترده خبرچینی و اطلاعاتی اسرائیل ارتباط این بال‌ها با یکدیگر به سختی انجام میگیرد. پس از ترور عبدالعزیز رنتیسی از رهبران حماس، این احتیاط ها افزایش پیدا کرده و فرماندهان میدانی از ابتکار عمل بیشتری برخوردار شدند. از سال 2007 تا به امروز حماس و اسرائیل در جنگ‌هایی با یکدیگر درگیری نظامی داشته اند. جنگ هایی نظیر محاصره نوار غزه، جنگ غزه در سال های 2008 تا 2009، عملیات ستون دفاعی در سال 2012، نبرد سال 2014 و جنگی که در حال حاضر و در سال 2023 در آن درگیر هستند. در هر یک از این جنگ ها یک طرف مناقشه آغازگر آن بوده و پس از آسیب رساندن و دفاع از طرف مقابل پس از مدتی به آتش بس انجامید. حماس همواره خواستار تشکیل یک کشور فلسطین اسلامی بوده و راه حل تاسیس دو کشور را رد کرده است. البته بعدها گفته می‌شود حماس پس از مذاکره با اسرائیل مرزهای سال 1967 را پذیرفته و با تشکیل کشور فلسطین اسلامی با رعایت این مرزها موافقت کرده است. حماس همواره ملی گرایی فلسطینی را در چهارچوب های دینی و اسلامی ترویج می‌کند و از آنجایی که همواره راه حل این مناقشه را مقاومت و عملیات نظامی می داند، شاخه نظامی گردان های عزالدین قسام را تاسیس کرده است.
حماس یکی از احزاب سیاسی مهم در فلسطین به شمار می رود، پیروزی محمود عباس در انتخابات ریاست جمهوری سال 2005 را نپذیرفت اما در انتخابات محلی شرکت کرد و توانست با پیروزی در انتخابات شورای قانونگذاری فلسطین 75 کرسی را از بین 128 کرسی پارلمان به خود اختصاص دهد و اسماعیل هنیه از رهبران خود را به عنوان نخست وزیر معرفی کند. آن ها خود را «فهرست تغییر و اصلاح» نامیدند. بودجه دولت خودگردان فلسطین از طریق ایالات متحده، اتحادیه اروپا و اتحادیه عرب تامین می شد. با به قدرت رسیدن حماس و وجود بندهایی در منشور حماس در خصوص نابودی اسرائیل، این کشورها کمک های خود را به تغییر این بند از سوی حماس موکول کردند. ضمناً اتحادیه اروپا رسما اعلام کرد در صورتی به کمک های خود به دولت خود گردان ادامه خواهد داد که حماس رسما اسرائیل را به رسمیت بشناسد، حماس این درخواست ها را نپذیرفت و سعی کرد تا از طریق سایر متحدان بودجه خود را تامین کند. تا سال 2011 بودجه سالیانه حماس حدود 70 میلیون دلار آمریکا تخمین زده می شود. مبلغ قابل توجه این بودجه از منابعی خارج از فلسطین تامین می شد. در این دوره اختلاف حماس با سایر گروه های فلسطینی همچون جنبش فتح شدت گرفت تا جایی که در تابستان 2007 تبدیل به یک جنگ داخلی در فلسطین شد. این جنگ باعث تجزیه فلسطین به دو منطقه از یکدیگر شد. حماس در غزه پیروز شد ولی در کرانه باختری شکست خورد و فعالیت آن در این منطقه غیر قانونی اعلام شد. سومین دور تحریم های آمریکا بر علیه حماس و نهادهای وابسته در 14 نوامبر 2023 توسط وزارت خزانه داری آمریکا اعمال شد. این تحریم ها به کلیه اقداماتی که در اثر آن ایران و هم پیمانان حماس می توانستند حمایت های مالی خود را به حماس برسانند را شامل می شد. در سال 2008 وزیر خارجه مصر، اعلام کرد که این کشور، حماس را به رسمیت نمی شناسد و اقدامات آن ها را بر علیه اسرائیل، مضحک خواند. اما با تغییر دولت و به روی کار آمدن اخوان المسلمین، سیاست خارجی مصر در قبال حماس تغییر کرد و در صدد نزدیکی به حماس و مردم غزه برآمد. با برکناری حکومت اخوان المسلمین در مصر، شورش هایی در این کشور آغاز شد که دولت وقت مصر آن ها را به حماس نسبت داد. ادعایی که همواره از طرف حماس رد می شد. در فوریه 2015 دادگاهی در مصر، شاخه نظامی حماس یا گردان های عزالدین قسام را در فهرست گروه های تروریستی قرار داد و هر گونه فعالیت و همکاری با این گروه در مصر را ممنوع اعلام کرد. مصر با این حکم به اولین کشور عربی تبدیل شد که بر علیه حماس قطعنامه رسمی صادر می‌کند. به طور کلی حماس یک جنبش مذهبی برخواسته از مردم با نگرش های ملی گرایانه است که به هیچ عنوان اسرائیل را به عنوان یک کشور نمی پذیرد و همواره جبهه اصلی را نبرد و جهاد با اسرائیل می داند. رهبران حماس معتقدند اسلام قدرت لازم را به مردم فلسطین برای مبارزه با اسرائیل خواهد داد. حماس از زمان پیدایش خود هواره تلاش کرده تا ناسیونالیسم و اسلام را به هم پیوند دهد.